Henry Ford jest dobrym przykładem przedsiębiorcy, który dzięki trzymaniu się zasad i niezłomnej postawie osiągnął naprawdę wiele. Co ważne – do wszystkiego doszedł sam. Warto poznać jego biografię – kto wie, być może to właśnie jego postać zapoczątkowała modę na amerykański sen?
Co znajdziesz w artykule (spis treści)
Henry Ford – Biografia
Zacznijmy od początku – wywodził się z rodziny farmera Williama Forda, który przybył do Stanów Zjednoczonych z Irlandii. Jego matką była Mary Litogot, która była dzieckiem imigrantów z Belgii. Sam Henry Ford urodził się 30 lipca 1863r w Deaborn w stanie Michigan i posiadał łącznie ośmiorga rodzeństwa.
Mały Henry już w dzieciństwie miał talenty techniczne. Lubił rozkładać i ponownie składać domowe sprzęty. Znana jest historia, gdy pewnego razu Ford otrzymał od swojego ojca zegarek, a niedługo potem w okolicy naprawiał znajomym zepsute zegarki.
W czasie młodości zamiłowanie małego Henry’ego do mechaniki nie budziło szacunku, gdyż to ciężka praca na roli była stawiana na piedestale. Było to spowodowane tym, że ten przyszły wielki amerykański przemysłowiec dorastał na bogatej farmie rodzinnej. Mimo to wybrał dla siebie inną drogę. W wieku 17 lat opuścił farmę rodziców i rozpoczął pracę jako robotnik. W zakładzie w którym pracował, po raz pierwszy zobaczył działającą maszynę parową, która wzbudziła jego zachwyt.
W 1879 przeprowadził się do Detroit, gdzie do 1884 roku pracował jako mechanik, który dojeżdżał do rolników i naprawiał im maszyny. Dziesięć lat później w 1889 roku został głównym inżynierem w Edison Illuminating Company. Jego pasja do mechaniki objawiała się tym, że majsterkował w warsztacie, gdy tylko miał taką możliwość.
Założyciel Forda tworzy pierwszy samochód
Rezultatem jego pracy w wolnym czasie był pierwszy prototyp samochodu z silnikiem spalinowym, który Henry Ford zbudował w 1886 roku. Nazwał go Ford Quadricycle. Kilka lat później w 1899 roku zrezygnował z pracy i założył z partnerami własny zakład produkcji samochodów. Firma nazywała się Detroit Automobile Company, która później została przekształcona w dobrze dziś znany szyld „Cadillac Motor Company”.
Henry Ford nie dogadywał się ze wspólnikami co do strategii rozwoju firmy. Głównie dlatego, że Henry chciał produkować dużą liczbę tanich aut dla mas. Z tego powodu spieniężył swoje udziały i założył w 1903 roku nową firmę pod własnym nazwiskiem. Oczywiście było to również dobrze znane dziś przedsiębiorstwo – Ford Motor Company.
Ford Motor Company
Henry Ford musiał przekonać inwestorów do założenia nowego przedsiębiorstwa. Najpierw przekonał Alexandra Malcomsona do założenia razem firmy, co zaowocowało spółką Ford & Malcomson. W 1903 sprzedali część swoich udziałów m.in. braciom Dodge i założyli Ford Motor Company.
Nowa firma Henry’ego Forda musiała znaleźć najpierw klientów. Żeby przyciągnąć uwagę ludzi i wybić się ponad konkurencję, przygotowywał samochód, który będzie zdolny do pobicia rekordu prędkości. Udało mu się to tego samego roku (1903), kiedy samochód Henry’ego Forda osiągnął prędkość 147 km/h. Był to niewątpliwy sukces dla Ford Motor Company, dzięki któremu młoda firma zyskała rozgłos.
Popularność przyniosła nie tylko klientów, ale także problemy. Towarzystwo przypisujące sobie patent na produkcję samochodów chciało narzucić opłaty na zakłady Ford Motor Company. Henry odmówił płacenia opłaty patentowej, ponieważ uważał, że samochody zrodziły się raczej z naturalnego postępu. Trudno faktycznie ocenić słuszność patentu, ponieważ nad automobilem pracowało wtedy wielu ludzi jednocześnie. Zapoczątkowało to trwający 6 lat proces przeciw firmie Forda, który sąd ostatecznie odrzucił.
Zdolność produkcyjna zakładów Ford Motor Company cały czas rosła i w 1908 roku wyprodukowano 100 aut w ciągu jednego dnia (model T).
Henry Ford mocno koncentrował się na obniżaniu kosztów produkcji, aby jego pojazdy mogły być coraz tańsze i trafiać do szerszej grupy klientów. Dobrym przykładem jest tutaj decyzja o rezygnacji z oferowania samochodów w różnych kolorach na rzecz szybkoschnącego czarnego lakieru, który charakteryzował jego model T. Henry mawiał: “Możesz otrzymać samochód w każdym kolorze, pod warunkiem, że będzie to kolor czarny”.
Ford Model T – pierwszy flagowy samochód marki
Flagowym modelem Ford Motor Company był oczywiście sławny model T. W porównaniu do innych modeli była to prosta i łatwa w obsłudze konstrukcja. Z tego też wynikała jego wręcz legendarna trwałość. Warto wspomnieć, że Ford T był produkowany do 1927, a pierwszy samochód tego typu opuścił fabrykę w 1908 roku.
Całością swoich prac Henry Ford zmienił postrzeganie samochodu jako zabawki i przywileju dla bogatszych, na ogólnie dostępny środek transportu dla wszystkich ludzi, w który idealnie wpisywał się właśnie model T.
Na sukces modelu T ogromny wpływ miał jego specyficzny proces produkcji. Ford Motor Company jako pierwszy zastosował tak zwaną taśmę montażową, inaczej zwaną linią montażową. Z tego powodu wraz z wzrostem produkcji cena Forda T malała! Dodatkowo dodam, że mimo iż linia produkcyjna pracowała non stop, to i tak nie nadążała za popytem w szczytowych momentach produkcji.
Więcej o taśmowej produkcji napiszę w następnych akapitach. Kończąc omówienie modelu T dodam, że ostatecznie zostało wyprodukowanych ponad 15 milionów flagowego Forda T, co jest jednym z najlepszych wyników pojedynczego modelu auta w historii motoryzacji.
Początek masowej produkcji – linia montażowa
Henry Ford doskonale wpisał swoje zainteresowania mechaniką na czas przełomu na rynku motoryzacyjnym. Ponieważ był to czas dynamicznego rozwoju tego sektora, wielu koncepcji i prób budowy aut. Produkcja była nieustanie doskonalona.
Sprzyjało to postępowe podejście Forda do swojej pracy. Henry uważał, że “Kto tak zastygł, że nie może się zmienić, już nie żyje…”, a także, że “Wszystko można robić lepiej, niż robi się dzisiaj”. Obrazowało to jego wpisanie się w przełom motoryzacyjny nie tylko poprzez zainteresowanie techniką, ale też mentalną gotowość.
Poprzez współpracę z naukowcem (Clarence Avery) rozpoczął wdrażać produkcję taśmową samochodów, którą potocznie jest znana jako linia montażowa. Celem inicjatywy było spowodowanie, aby każdy pracownik miał za zadanie wykonywać tylko 1 czynność przy taśmie produkcyjnej. Początkowo było to odpowiednie organizowanie stanowisk w celu wykonania konkretnych czynności montażowych. Później objawiało się połączeniem liną podwozi aut, które były przemieszczane do kolejnych miejsc, gdzie operatorzy wykonywali czynności montażowe.
Skróciło to czas budowy samochodu ponad sześciokrotnie – do zaledwie 2 godzin. Henry wprowadził też trzyzmianowy system pracy, który zmaksymalizował wydajność fabryk. Ciągłe udoskonalanie produkcji było widoczne nie tylko w ilości produkowanych samochodów. Ford wraz z ilością wytwarzanych aut, obniżał też koszty produkcji. Świetnie obrazuje to poniższa relacja ilości wyprodukowanych aut do ich ceny w latach 1908 i 1916:
- 1908 – 89 500 wyprodukowanych Modeli T za 950 dolarów za sztukę (auta nie powstawały jeszcze na linii montażowej).
- 1916 – 533 921 aut w cenie 360 dolarów od sztuki za jeden Model T (powstał w tym celu nowy kompleks w Highland Park).
Jeszcze jednym ważnym czynnikiem był montaż auta z gotowych podzespołów. Jeden Ford T dzięki wszystkim udoskonaleniom produkcji był wytwarzany w zaledwie 90 minut pod koniec jego produkcji w 1927 roku (w porównaniu do około 12 godzin na początku produkcji).
Linia produkcyjna, a Ford T
Najważniejszych elementem wpływającym na niskie koszty produkcji modelu T była jego produkcja na linii montażowej. Był to pomysł Henry’ego Forda na przyśpieszenie wytwarzania aut, który zapoczątkował tak zwaną masową produkcję. Jak już wspomniałem, proces produkcji modelu T odbywał się w Ford Motor Company na trzy zmiany.
Jednak nawet to nie zaspokajało nieustannie rosnącego popytu na to auto w szczytach zainteresowania. Warto również dodać, że samochody samej tylko marki Ford stanowiły w 1914 roku połowę światowej produkcji!
Henry Ford – przedsiębiorca z zasadami
W 1914 roku bez przymusu z zewnątrz zakłady Forda same wprowadziły płacę minimalną w wysokości 5 dolarów dziennie, a dzień pracy został skrócony z 9 do 8 godzin. Pracownicy otrzymali także udział w zyskach firmy. Dla porównania wcześniej pracownicy Ford Motor Company otrzymywali 2,34 dolarów za dzień pracy, a była to i tak dobra rynkowo pensja. Płaca robotnika w fabryce Forda trzykrotnie przewyższała średnią pensję robotnika amerykańskiego.
Z zasady doceniał swoich pracowników i mocno stawiał na ich rozwój. Do młodych pracowników mówił “Młodzi ludzie powinni raczej inwestować niż odkładać”. (O słuszności tego powiedzenia można poczytać w innych artykułach na blogu – np. „W co inwestować„).
Nagradzał wszystkie pomysły, które usprawniały pracę. Uważał, że: “Pracodawca jest wspólnikiem swojego pracownika, a pracownik wspólnikiem pracodawcy. Obie jednostki są niezbędne”. Polskim akcentem wartym wspomnienia jest to, iż uważał Polaków za najzdolniejszych robotników w swoich fabrykach.
Jego zasady w zakresie edukacji były podobne do tych, których trzymał się jego znajomy Thomas Edison. Uważał, że nie wykształcenie teoretyczne, ale praktyka i doświadczenie jest najważniejsze na drodze do sukcesu. Czyli stawiał pragmatyzm nad teorię.
Henry Ford wpłynął na układy ekonomiczne i społeczne na świecie. Po pierwsze wprowadził kredyty na zakup samochodów, a po drugie poprzez udostępnienie samochodów dla mas pojawiło się zjawisko osiedlania się na przedmieściach i dojeżdżania do pracy.
Warto też zauważyć, że był przeciwnikiem uzależnień. Mocno sprzeciwiał się paleniu – zwłaszcza wśród młodszych ludzi. W ogóle palenie tytoniu było zabronione w obrębie jego fabryk. Napisał też książkę „The Case Against the Little White Slaver” w której próbował wpłynąć na społeczeństwo, aby ludzie ograniczyli palenie. Choć też z drugiej strony nie był fanem aktywności fizycznej – mawiał „Ćwiczenia to bzdura. Jeśli jesteś zdrowy nie potrzebujesz ich, jeśli jesteś chory, zaszkodzą ci„.
Kontrowersje wokół Henrego Forda
Wokół postaci Forda powstało także trochę kontrowersji. Miał autokratyczny i choleryczny charakter. Nie tolerował sprzeciwu i ubóstwiał porządek. Był przeciwnikiem związków zawodowych. Zarzucano mu głównie jego postawę antysemicką – publikował artykuły na ten temat w The Dearborn Independent. Środowiska żydowskie zorganizowały akcje przeciw niemu, co zmusiło go do odwołania słów, które opublikował w artykułach.
Innym przykładem mogą być poglądy wobec Niemiec, które stawały się państwem antyżydowskim. Sam Adolf Hitler zafascynował się książką Forda pt. „Międzynarodowy żyd”(1920; wyd. polskie 1922, 1998). Ford został też odznaczony wysokim orderem III rzeszy.
Henry Ford otworzył fabrykę ciężarówek w Kolonii, która jako jedyna zagraniczna fabryka nie została znacjonalizowana podczas II Wojny Światowej. Później na Forda spłynęła masa krytyki ze względu na to, iż duża część ciężarówek dla wojsk Niemieckich pochodziła z jego fabryki.
Warto dodać, że Henry był również pacyfistą. Co też pokazuje jego całkowita zmiana nastawienia wobec Niemiec po rozpoczęciu przez nich wojny.
Henry Ford – cytaty
Nie podlega żadnej wątpliwości, że bohater tej biografii był człowiekiem światłym, który często potrafił mądrze ująć w słowach zależności przyczynowo skutkowe. Jest to też powód, przez który jego wypowiedzi są często cytowane po dzień dzisiejszy. Poniżej lista tylko kilku wybranych cytatów Henrego Forda:
- Porażka jest dla nas szansą, aby mądrzej zacząć na nowo.
- Myślenie to najcięższa praca z możliwych i pewnie dlatego tak niewielu ją podejmuje.
- Nie sądzę, by ktokolwiek był na tyle mądry, aby ocenić, co jest możliwe, a co nie.
- Połączenie sił to początek, pozostanie razem to postęp, wspólna praca to sukces.
- Przeszkody to są te straszne rzeczy, które widzisz, kiedy odrywasz wzrok od swoich celów.
- Jeśli pieniądze są Twoją nadzieją na niezależność – nigdy jej nie osiągniesz. Bezpieczeństwo mogą Ci zapewnić jedynie zasoby wiedzy, umiejętności i zdolności.
- Jeśli uważasz, że coś potrafisz lub że czegoś nie potrafisz, na pewno masz rację.
- Każda porażka jest szansą, żeby spróbować jeszcze raz, tylko mądrzej.
- Jeden pomysł na raz – to właśnie tyle, ile możesz zdzierżyć.
- Henry Ford zapytany o źródło sukcesu legendarnego modelu Forda T odpowiedział: „Nie korzystaliśmy z badań marketingowych – gdybyśmy zapytali klientów czego potrzebują, to powiedzieliby, że szybszego konia, ponieważ nie wiedzieli, czym właściwie jest samochód.”
- Firma, która zajmuje się wyłącznie zarabianiem pieniędzy, to kiepska firma.
- Jest jedna, ważna zasada dla przedsiębiorcy: Stwórz najlepszą możliwą jakość, przy najniższym możliwym koszcie, płacąc najwyższe możliwe wynagrodzenie.
- Chciwość jest tylko odmianą krótkowidztwa.
- Interes, który nic poza pieniędzmi nie przynosi, jest złym interesem.
- Celem wykształcenia nie jest napełnienie umysłu człowieka faktami; zadaniem jest nauczyć go, jak ma używać umysłu do… myślenia. A często zdarza się, że człowiek lepiej umie myśleć, nie będąc krępowany wiedzą przeszłości.
Źródło cytatów: Wikicytaty.
Zakończenie – Ku pamięci
W 1919 roku Henry Ford wykupił firmę od mniejszościowych udziałowców i wraz z synem stali się jedynymi właścicielami. W latach trzydziestych wprowadzono w Stanach ogromny podatek od dziedziczenia dużych majątków, co praktycznie uniemożliwiło przekazanie majątku Forda jego potomkowi. Henry zadecydował, że nie pozwoli na przejęcie 70% majątku przez państwo i założył Ford Foundation, której przekazał majątek, a na jej prezesa powołał swojego syna Edsela. Niestety ograniczyło to możliwość kierowania firmą.
Henry Ford zmarł 7 kwietnia 1947 roku. Niewątpliwie jest wielką postacią w historii nie tylko USA i motoryzacji, ale także całej ludzkości. Położył podwaliny pod dzisiejszy model produkcji samochodów i otworzył dostęp do wygodnego podróżowania wszystkim ludziom poprzez zmniejszenie kosztu wytworzenia samochodu. Jego model T miał miliony odbiorców. Dodatkowo jako propagator linii montażowej i tak zwanej masowej produkcji wpłynął pozytywnie także na inne sektory przemysłu.
Jeśli sądzisz, że potrafisz to masz rację. Jeśli sądzisz, że nie potrafisz – również masz rację.
Powiedzenie H. Forda
Krótkie podsumowanie biografii Henry’ego Forda
Henry Ford urodził się 30 lipca 1863 i zmarł 7 kwietnia 1947. Był synem imigrantów Williama i Mary Fordów. Wniósł wartość w życie milionów ludzi. Od pracowników, którym podwyższył pensję na 5 dolarów bez żadnego przymusu, aż po klientów, którym dostarczał pierwszy na świecie „rozsądny samochód” w dobrej cenie, czyli oczywiście Ford model T. Stworzył motoryzacyjne imperium, które przetrwało próbę czasu.
Miał swoje zasady i przekonania, z których wyniknęły też pewne kontrowersje wokół jego osoby. Niemniej uważam, że można z jego biografii wyciągnąć dla siebie sporo wartości. Daj proszę znać w komentarzu, czy jego barwna postać dostarczyła Ci inspiracji. Możesz też zasugerować, jaką kolejną sylwetkę mam jeszcze opisać.
Bibliografia
- Moje życie i dzieło. Autor: Henry Ford. Wydawnictwo: Instytut Praktycznej Edukacji. Książka wydana w 2006 roku.
- Dziś i Jutro. Ford Henry. Wydawnictwo: ProdPublishing. Książka wydana w 2007 roku.
- Henry Ford książka w języku angielskim. Autor Carol Gelderman. Wydana przez Beard Books w 1981r.
Poznaj też biografię Thomasa Edisona – przyjaciela Forda, który wniósł niepodważalny wkład w przemysł elektryczny.