Jak napisać biznesplan? Tworzenie strategii sukcesu krok po kroku

Z perspektywy firmy biznesplan stanowi kluczowy dokument dla jej strategii biznesowej. Ma także istotne znaczenie w procesie planowania rozwoju przedsiębiorstwa, niezależnie od długości jego istnienia. Z poniższego wpisu dowiesz się, jak skomponować biznesplan dla firmy, zrozumiesz też jego istotność oraz elementy składowe. Dzięki tej wiedzy będziesz w stanie samodzielnie przygotować taki dokument.

Biznesplan: od czego zaczynamy?

Biznesplan przedstawia kierunek, w jakim ma podążać firma – poprzez udzielenie odpowiedzi na kluczowe pytania. Należą do nich m.in.:

• po pierwsze: jaka jest koncepcja działalności lub inwestycji,

• następnie: jakie produkty/usługi będą oferowane, i w jaki sposób odróżniają się one od konkurencji,

• co więcej: jaki jest plan realizacji usług lub dystrybucji,

• dodatkowo: jakie są plany zdobycia pozycji na konkurencyjnym rynku,

• kolejno: jakie finansowanie jest potrzebne na projekty (zarówno na inwestycje początkowe, jak i miesięczne koszty).

Są to tylko główne pytania, na których skupiamy się w tym wpisie. Pamiętaj, że przedstawiam to jako ogólny przegląd, a nie jako pracę naukową.

Biznesplan pozwala oszacować możliwości wdrożenia danej koncepcji poprzez:

• określenie celu i zakresu przedsięwzięcia,

• zdefiniowanie okresu i możliwości działania projektu,

• stworzenie planu wprowadzenia procesu, produktu czy strategii dystrybucji,

• nakreślenie wdrożenia rozwiązań czy sieci dystrybucji itp.

Jeśli dopiero zaczynasz planowanie swojej strategii biznesowej, odwiedź wpis: Czym jest biznesplan? Znajdziesz tu m.in. cele i zasady tworzenia biznesplanów, a także omówienie analizy SWOT.

Biznesplan dla instytucji finansowych czy innych?

Biznesplany dla firm to przede wszystkim narzędzia planowania, które uporządkowują struktury organizacyjne i strategiczne. Tworzą one spójną wizję firmy. Trzeba jednak pamiętać, że osiągnięcie sukcesu zależy głównie od determinacji i działania osoby odpowiedzialnej za projekt.

Profesjonalne biznesplany dla firm to dokumenty, które są cenne nie tylko wewnętrznie. Są one istotne nie tylko z perspektywy docelowego klienta, ale również:

• potencjalnych inwestorów – zarówno indywidualnych (z doświadczeniem w biznesie), jak i profesjonalnych instytucji inwestycyjnych (fundusze inwestycyjne),

• oceniających wnioski o dotacje.

Rozszerzony biznesplan: co dalej?

Pomysł na biznes lub inwestycje trzeba dokładnie przemyśleć. Po zebraniu informacji i przeprowadzeniu analizy można przystąpić do sporządzenia biznesplanu.

Pamiętaj, że w zależności od adresata, jego struktura będzie się różnić, ale główna idea pozostanie niezmieniona. Przedstawiony tutaj model biznesplanu ma szereg korzyści, o których opowiem później.

Biznesplan: spis treści

Warto podkreślić, że dobry biznesplan nie musi być długi. Czasem 15-20 starannie przemyślanych stron formatu A4 wystarcza do opisania przedsięwzięcia. Choć nie narzucam sztywnego spisu treści, istnieją pewne główne elementy.

Poniższy schemat ułatwi Ci ich zrozumienie i rozpoczęcie pracy. To swoisty przewodnik na drodze do pisania biznesplanu. Dlatego też powinien on zawierać następujące elementy:

• po pierwsze: skrócone wprowadzenie do biznesplanu,

• dalej: omówienie branży i przedsiębiorstwa,

• dodatkowo: analiza rynku i konkurencji,

• plan marketingowy i strategie sprzedaży,

• co więcej: plan zarządzania i własności,

• poza tym: plan operacyjny,

• następnie: plan finansowy.

Napisz biznesplan: wprowadzenie

Należy pamiętać, że stworzenie wstępu do biznesplanu najlepiej odłożyć na sam koniec procesu. Dopiero po zakończeniu, będąc obeznanym z całą treścią, możesz stworzyć spójne streszczenie. Napisanie wstępu „na ślepo” prowadzi najczęściej do konieczności poprawek. Dlaczego? Powód jest prosty: wizja przedsięwzięcia może się zmieniać podczas pisania.

Streszczenie biznesplanu powinno zawierać m.in.:

• zwięzły opis misji i wizji firmy,

• wskazanie produktu i/lub usługi,

• krótki opis bazy klientów, rynku, trendów,

• zwięzłe nawiązanie do prognoz finansowych (dla kilku pierwszych lat działalności lub wdrożenia inwestycji),

• wskazanie wstępnych wymagań finansowych.

Analiza działalności i branży

Kontynuacją naszego biznesplanu jest dogłębne rozeznanie w dziedzinie działalności i branży. Poniżej przedstawiam Ci wykaz, który stanowi swoiste wsparcie w tworzeniu biznesplanu. To istotna część dokumentu, która wprowadza wartość dodaną. W niniejszej fazie biznesplanu firma powinna uwzględnić co najmniej poniższe aspekty:

• przedstawienie charakterystyki branży, w tym jej perspektyw rozwojowych, ewentualne trendy wzrostu i spadku, kierunki, w jakich zmierzają obecni gracze rynkowi,

• odwołanie się do danych sektorowych, analiz rynkowych oraz publikacji branżowych. Przy tej części możesz czerpać z raportów statystycznych oferowanych przez instytucje państwowe oraz renomowane firmy konsultingowe,

• wskazanie, w jaki sposób na Twój biznes wpływają zmiany demograficzne, warunki ekonomiczne, tendencje kulturowe, decyzje polityczne,

• zaprezentowanie konkretów dotyczących rynku oraz skontrastowanie standardowych ofert rynkowych z Twoim produktem lub usługą,

• analiza istniejących metod dystrybucji oferowanych przez rywalizujące podmioty, wskazanie ich ewentualnych niedoskonałości,

• opisanie misji i wizji firmy oraz wartości, jakie zamierzasz dostarczyć na rynek. To istotne, abyś znalazł odpowiedzi na pytania: czy i w jaki sposób Twoje produkty/usługi spełniają obecne oraz przyszłe oczekiwania klientów.

Jestem świadomy, że analiza powyższych zagadnień może zająć sporo czasu. Niemniej jednak stanowi ona kluczowy element wpływający na przyszłość Twojej firmy, jak również samej branży. To pomocny drogowskaz, który umożliwi Ci lepsze wyprofilowanie działalności i produktów, jednocześnie zwiększając konkurencyjność.

Solidny biznesplan: badanie rynku i konkurencji

To swego rodzaju rozwinięcie poprzedniej sekcji biznesplanu. Obejmuje dogłębną analizę konkurentów na rynku. Wydobycie ich słabych stron, które mogą stanowić przewagę w pozyskiwaniu nowych klientów. Dodatkowo pozwala zlokalizować obszary, w których rywale utrzymują przewagę konkurencyjną. To z kolei wskazuje, na jakie nisze warto zwrócić uwagę, aby zdobyć udział na rynku.

Uzupełnienie tej części biznesplanu wiąże się z:

• identyfikacją głównych konkurentów (szczegółowym opisem ich nazw, zakresu działalności, potencjału – zarówno na rynku, jak i w aspekcie zarządzania),

• analizą problemów, z którymi borykają się rywale oraz sposobami, w jakie sobie z nimi radzą. To może obejmować bieżące informacje dotyczące sytuacji finansowej i operacyjnej, a także wywiady z osobami zarządzającymi,

• możliwość oszacowania udziałów rynkowych poszczególnych konkurentów w kontekście całej branży,

• wysondowanie barier wejścia na rynek, które pozwalają opóźnić przybycie nowych konkurentów i w ten sposób zbudować przewagę.

Biznesplan: strategia sprzedaży i marketingu

W tej części skupiasz się głównie na następujących kwestiach:

• szczegółowym opisaniu produktów i usług,

• ukazaniu wartości dodanej, jaką Twoje produkty/usługi dostarczają klientom (poprzez jakość, cenę czy innowacyjność),

• wnikliwym zbadaniu innowacji procesowej, produktowej i technologicznej,

• przedstawieniu sposobu wyceny oferowanego asortymentu, zawarciu obliczeń dotyczących marży i rentowności,

• dokładnym omówieniu procesu dystrybucji i sposobów docierania do klientów,

• zidentyfikowaniu docelowego klienta (indywidualnego czy też hurtowego),

• przeanalizowaniu, czy produkty Twojej firmy wymagają specjalnych warunków przechowywania, pakowania lub transportu,

• opisaniu metod płatności, z których klienci będą mogli skorzystać podczas zakupów w Twojej firmie,

• zaprezentowaniu strategii marketingowej, która ma na celu zdobycie rynku. W jej skład może chodzić m.in. strona internetowa, działania mailingowe czy obecność w mediach społecznościowych. Warto także określić budżet marketingowy na te aktywności.

Jak napisać biznesplan: struktura własności i zarządzania

Na tym etapie omawiasz formę prawną Twojego przedsiębiorstwa (oraz udziałowców, jeśli tacy istnieją). Obowiązuje to m.in. w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dodatkowo warto wskazać kompetencje i doświadczenie osób odpowiedzialnych za zarządzanie oraz politykę zatrudniania pracowników.

Właściwa konstrukcja tej sekcji biznesplanu zakłada też:

• omówienie struktury organizacyjnej, uwzględnienie wad i zalet wybranej formy prawnej prowadzenia działalności,

• opisanie procesu rekrutacji, określenie charakterystyk i umiejętności poszczególnych pracowników,

• wydzielenie zadań operacyjnych (tych, które pozostaną wewnątrz firmy, oraz tych, które można zlecić na zewnątrz, np. księgowość czy obsługę IT),

• oszacowanie liczby pracowników w zależności od rozmiaru firmy oraz zakresu produkcji/sprzedaży,

• określenie niezbędnych szkoleń oraz certyfikacji, których celem jest podnoszenie kompetencji pracowników.

Jak przygotować plan operacyjny w biznesie?

Kolejnym istotnym punktem w dokumentacji przedsiębiorstwa jest plan operacyjny. Ta część skupia się na materialnym aspekcie Twojego projektu. Obejmuje m.in. infrastrukturę produkcyjną lub biurową, park maszynowy czy materiały wykorzystywane w produkcji. W tym fragmencie skupimy się na opisie fizycznego otoczenia Twojej firmy.

Plan operacyjny Twojego planu biznesowego powinien obejmować poniższe elementy:

• analizę obecnych oraz przyszłych potrzeb związanych z infrastrukturą biurową i produkcyjną, parkiem maszynowym oraz procesem zaopatrzenia,

• opis przebiegu procesu produkcji, dystrybucji lub świadczenia usług,

• przedstawienie czasu wymaganego do realizacji poszczególnych etapów produkcji lub dystrybucji,

• identyfikację potencjalnych wąskich gardeł i zagrożeń, które mogą wpłynąć na osiągnięcie założeń czasowych,

• określenie przybliżonych kosztów funkcjonowania Twojego przedsiębiorstwa. Najlepiej, aby zostały one podzielone na stałe (niezależne od skali działalności, np. stałe wynagrodzenia) i zmienne (zmieniające się wraz z rozwojem działalności, np. materiały do produkcji),

• ustrukturyzowany plan wzrostu firmy wraz z koniecznym wsparciem finansowym,

• określenie niezbędnych stanowisk pracy dla poszczególnych etapów produkcji lub dystrybucji,

• kluczowym aspektem będzie również określenie wymaganego wyposażenia wraz ze źródłami finansowania.

W tym fragmencie planu biznesowego zostanie ukazany sposób funkcjonowania Twojej firmy. Te informacje będą kluczowe, aby zrozumieć ogólny charakter działalności, szczególnie dla osób spoza firmy. 

Profesjonalny biznesplan: prognoza finansowa

Biznesplany przedsiębiorstw prezentują prognozy finansowe, które wynikają z wcześniejszych sekcji dokumentacji. W przypadku, gdy starasz się o zewnętrzne finansowanie, ta część planu biznesowego będzie szczególnie analizowana przez odbiorców.

Plan finansowy ukazuje sposób rozwoju Twojego przedsiębiorstwa, a dokładniej: jakie będzie to miało odzwierciedlenie w wynikach finansowych, czy zachowasz odpowiednią rentowność itp.

Prognozy finansowe pokazują:

• aktywa i źródła ich finansowania (kapitał i zobowiązania),

• rachunek zysków i strat (wykazujący przychody, koszty, podatki),

• rachunek przepływów pieniężnych (pokazujący, ile środków finansowych pozostanie w firmie).

Ogólna reguła, którą warto stosować podczas przygotowywania biznesplanu, to niedoszacowanie przychodów i przeszacowanie wydatków. Dlaczego? Lepiej być zaskoczonym niedoszacowanym zyskiem niż przeszacowanym. Z kolei koszty przeszacowane są znacznie bezpieczniejsze niż niedoszacowane.

Przygotowując prognozy finansowe, warto być przygotowanym na najgorszy scenariusz. Pozwoli Ci to uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Jak przygotować biznesplan: aktywa przedsiębiorstwa

Aktywa to całość majątku firmy. Oto zwięzła informacja, którą można zdobyć na studiach lub kursach, choć w uproszczeniu. Aktywa obejmują środki wykorzystywane przez firmę zarówno krócej niż 12 miesięcy (aktywa obrotowe), jak i dłużej (aktywa trwałe).

Majątek trwały to m.in.:

• budynki, magazyny, nieruchomości,

• sprzęt techniczny i środki transportu, takie jak maszyny, pojazdy itp.,

• aktywa niematerialne, np. oprogramowanie.

Majątek obrotowy to:

• zapasy, czyli towary lub materiały używane w produkcji,

• należności (za dostarczone usługi/towary, za które jeszcze nie otrzymano zapłaty),

• środki finansowe, takie jak gotówka na rachunku bankowym czy w kasie fiskalnej.

Profesjonalny biznesplan: struktura finansowa przedsiębiorstwa

To inaczej pasywa. Dzielimy je na:

• kapitał własny,

• zobowiązania długoterminowe,

• zobowiązania krótkoterminowe.

Kapitał własny to Twoje początkowe inwestycje oraz zysk osiągnięty w bieżącym okresie.

Zobowiązania to Twoje zobowiązania do spłacenia, takie jak:

• kredyty,

• wynagrodzenia pracowników (nieopłacone),

• należności wobec dostawców i innych.

Podział na krótko- i długoterminowe zależy od czasu spłaty zobowiązań.

Istotne jest, aby suma majątku firmy i źródeł jego finansowania była równa.

Jak przygotować biznesplan: wynik finansowy

Ten fragment biznesplanu to zestawienie Twoich przychodów i kosztów, uwzględniające również obciążenia podatkowe, które ostatecznie wpływają na wynik netto. Wskazujesz źródła generujące przychody i odpowiadające im koszty. Rachunek zysków i strat (w wersji porównawczej) podzielono na:

• część operacyjną: związana z główną działalnością, np. produkcją,

• działalność pozostałą: pośrednio związaną z główną działalnością, np. dotacje, darowizny,

• segment finansowy, obejmujący wszelkie zyski i koszty związane z kredytami, pożyczkami, lokatami itp.

Biznesplan dla przedsiębiorstwa: przepływy pieniężne

Nie będę zagłębiał się w szczegóły, bo to najbardziej złożony fragment sprawozdania finansowego. Ponadto nie jest on obowiązkowy dla wyników do 2 mln euro. To zestawienie wpływów i wypływów pieniężnych z firmy.

Możesz zapytać, po co je tworzyć, skoro wynik finansowy powinien być zgodny z rachunkiem zysków i strat? Niestety, istnieje wiele czynników, które działają w przeciwnych kierunkach w księgowości, np.:

• amortyzacja: to koszt, który obniża wynik finansowy, ale nie wiąże się z wypływem środków pieniężnych,

• saldo należności: jeśli coś sprzedałeś, a klient jeszcze nie zapłacił, teoretycznie osiągnąłeś zysk (rachunek zysków i strat), ale środki jeszcze nie wpłynęły.

Tego typu zjawisk jest więcej.

Jak przygotować biznesplan: załączniki

To opcjonalny element biznesplanu, który powinien dostarczyć dowodów na twierdzenia zawarte w treści dokumentu. W tej sekcji można umieścić:

• umowy wstępne z kontrahentami,

• analizy rynku,

• prototypy,

• wyniki badań opinii konsumentów,

• referencje dotyczące Twojej osoby lub firmy.

Podsumowanie

Jak widzisz, przygotowanie profesjonalnego biznesplanu wymaga rozległej wiedzy i czasu. Jeśli napotkasz trudności, chętnie służę pomocą. Jako profesjonalista w dziedzinie realizacji marzeń moich Klientów, związanych z zakładaniem własnych przedsiębiorstw, specjalizuję się także w przygotowaniu biznesplanów. Zapraszam Cię do kontaktu.

Pomagam setkom Klientów rocznie. Z przyjemnością pomogę także Tobie w otwarciu rentownego biznesu, który z pomocą dotacji lub preferencyjnych pożyczek sprawi, że zostawisz konkurencję w tyle.

Autor: Jan Braatz

Źródła grafik:

• Image by rawpixel.com on Freepik
• Image by pressfoto on Freepik
• Image by yanalya on Freepik
• Image by rawpixel.com on Freepik
• Image by Freepik
• Image by vectorjuice on Freepik
• Image by vectorjuice on Freepik
• Image by storyset on Freepik
• Image by jcomp on Freepik
• Image by jcomp on Freepik